Een beknopte Nederlandstalige interpretatie van het rapport “De Bitcoin Reformation” van Tuur de Meester. Tuur is een van de boegbeelden van Bitcoin en zodoende mede bepalend hoe eGulden het steven gaat wenden.
Het contrast is groot tussen een onherbergzaam moerasland en een wereldmacht. Het inzicht dat het één zich in een kort tijdsbestek in het ander kan ontwikkelen vormt de introductie van het 18 pagina’s tellende rapport "The Bitcoin reformation" van Tuur de Meester. Het rapport leidt ons tot de conclusie dat de opkomst van Bitcoin net zo veelomvattend kan zijn als de reformatie en haar aanverwante sociaal economische ontwikkelingen uit de 16e en 17e eeuw. Omgekeerd geeft Tuur aan dat hij op zoek is geweest naar parallellen in de geschiedenis. Het blijft voor nu even de vraag hoe vergezocht de overeenkomsten zijn met de opkomst van Bitcoin.
Tuur wijst naar een viertal uitgangspunten die op elkaar lijken bij zowel de reformatie als bij de opkomst van Bitcoin:
In beide gevallen is er sprake van een groot machtsmonopolie. In de middeleeuwen was dat de Katholieke kerk. Momenteel ligt er een vergelijkbaar machtsmonopolie op het bordje van het Internationale Monetaire Instituut en de macht die voortvloeit uit de dollar als wereldreservemunt. Dat heeft tot gevolg dat de “slachtoffers” van een dergelijk monopolie, de burger en het civiele instituut, serieus naar alternatieven willen kijken.
Een machtsmonopolie kan aan het wankelen worden gebracht door een technische revolutie. In de middeleeuwen had dat vooral betrekking op de boekdrukkunst. Daardoor konden nieuwe ondermijnende ideeën zich razendsnel verspreiden. In het Bitcoin Tijdperk is het vooral cryptografie dat een nieuw technisch fundament biedt. Dat wordt natuurlijk ondersteund door het internet en de sociale media die voor een razendsnelle wereldwijde verspreiding van nieuwe ideeën zorg kunnen dragen.
Een revolutie moet ook gesteund worden door een gemotiveerde generatie die zich afzet tegen de oude orde. In de tijd van de reformatie werd die revolutie gedragen door een nieuwe handelsgeest. Een handelsorde kreeg verregaande nieuwe financiële macht ten opzichte van kerk en adel die voor hun rijkdom voor een belangrijk deel afhankelijk waren van de landbouw. Recente studies tonen aan dat millennials een niet te onderschatten macht vormen met een sterk verminderd vertrouwen in het financiële instituut en sociale vangnetten. Deze generatie heeft een hoge affiniteit met digitale media en is er van doordrongen dat zij vooral voor zichzelf zullen moeten zorgen. Tuur ondersteunt dat met studies als "de 18e jaarlijkse trans-america pensioen enquête". Het is echter nog maar de vraag hoe geïnteresseerd de millenniumgeneratie werkelijk is in deze problematiek. Het potentieel is er natuurlijk wel maar dat geeft alleen aan dat er een potentieel is voor een Bitcoin Revolutie in de nabije toekomst.
Een vierde fundament voor een succesvolle reformatie wordt gevormd door de mogelijkheid voor een succesvolle verdediging. In de middeleeuwen vormden de waterlinies een effectieve barrière en bood het water talrijke vluchtroutes. Zo biedt cryptografie een bescherming voor privacy en inbeslagname.
Naast deze vier parallelle uitgangspunten schept de reformatie zelf nieuwe wijsheden. Tijdens de reformatie raakte men ervan doordrongen dat puur geloof voldoende was en dat men daar het katholieke instituut niet meer voor nodig had. De bijbeltekst werd de waarheid, terwijl die voorheen verhuld werd achter latijn en priesterdom. Op een vergelijkbare manier wordt momenteel het geloof in het financiële systeem ter discussie gesteld. Geldvoorraden blijken niet langer echt te zijn, maar gebaseerd op fractioneel bankieren. Er is honderden malen meer goud op papier dan in werkelijkheid. Het financiële instituut geeft ons steeds minder toegang tot ons eigen geld, terwijl we op voorhand worden verdacht van terrorisme en witwaspraktijken.
Tijdens de reformatie ontstond geleidelijk een nieuwe economische infrastructuur. Met Amsterdam als centrum werd buiten het bereik van de oude macht door handelaren en magistraten de Amsterdamse Wisselbank opgericht die uiteindelijk opereerde met een ongeëvenaard niveau van veiligheid. In de middeleeuwen werd weinig voor zeker aangenomen en moesten veiligheidsvoorzieningen vierdubbel worden uitgevoerd. Beveiliging en verzekering van het transport van waarde waren onmisbaar. Het bijzondere van Bitcoin is dat veiligheid min of meer is ingebouwd, maar dat geldt nog niet voor de economische infrastructuur. Wat dat betreft staat de Bitcoinontwikkeling nog in de kinderschoenen. Verzekeringen zijn er bijna niet. Pre-orders zijn een normaal begrip, waarbij je lang voor levering moet betalen en wisselkantoren krijgen te lang het voordeel van de twijfel. Garantie voor als het mis gaat bereik je alleen door zelf buffers op te bouwen.
Een parallel tussen de deelname aan de 17e eeuwse economie als VOC aandeelhouder (2% van de amsterdamse bevolking schreef in bij de eerste uitgifte) en de typische Bitcoin spaarder is de insteek op de lange termijn. VOC aandelen waren een geliefd onderpand. Omdat het verkopen van Bitcoin gezien kan worden belastbaar inkomen of winst is het de verwachting dat de inzet als onderpand een vlucht zal nemen, zoals ook de opkomst van Bitcoin derivaten.
Nog een fenomeen dat gangbaar was in de middeleeuwen is dat van een levens annuïteit. Daarbij wordt geld gestort en zolang je leeft ontvang je een periodieke uitkering. Dat vergt nogal wat van je vertrouwen in de uitkerende instantie. Dit past wel uitstekend bij het deflatoire Bitcoinperspectief waarin het vertrouwen in de prijsontwikkeling op lange termijn hoog is. Dergelijke afgeleide producten zien we in de bitcoinmarkt ondertussen verschijnen (Zoals het Bitfinex Leo token) en zij bieden perspectief, onder meer als moderne analogie met financiële oplossingen uit een tijd waarin onze welvaart floreerde.
De conclusie van Tuur de Meester is een boeiende als hij stelt dat een goed idee als Bitcoin alleen niet voldoende is. De analogie met de reformatie zelf hoeft niet te kloppen. Wat hij met zijn rapport aangeeft is dat de tijd rijp moet zijn voor een reformatie. Bitcoin treffen we aan in een tijd waarin zich een financiële elite als een status quo manifesteert. Centrale banken moeten in toenemende mate kunstgrepen uitoefenen om de status quo in tact te houden, terwijl de millennium generatie encryptie wordt geboden om zich te beschermen tegen een toenemende bedreiging van de privacy. Zo biedt Bitcoin op zijn minst een alternatief naast het Internationale Monetaire Instituut.
Bent u er al klaar voor? Laat u in elk geval door deze Nederlandstalige interpretatie niet weerhouden om u te laten inspireren door het origineel van Tuur de Meester: The bitcoin reformation