Economie is het proces van productie, distributie en consumptie van schaarse goederen en diensten. Dat is een bezigheid van alle tijden. Dus waarom staan we dan aan de vooravond van een Nieuwe Economie? Waarom zou er nu sprake zijn van een breekpunt?
Iedere economische handeling vindt plaats op basis van een overeenkomst. Zo'n overeenkomst kan intuïtief zijn en gebaseerd op vertrouwen, maar in een complexe samenleving vormt geld een objectief middel als basis voor een overeenkomst. Dat geld dient dan eigenschappen te hebben die het betrouwbaar maakt. Het breekpunt is dat er voor het eerst in de geschiedenis geld beschikbaar is waarbij betrouwbaarheid is gewaarborgd zonder overheidsbemoeienis en zonder compromissen op het vlak van universele rechten van de mens (UVRM).
De UVRM is in 1948 aangenomen door de Verenigde Naties als een Basisgrondrecht en het zou goed zijn als iedereen zich deze rechten (https://opseu.org/wp-content/uploads/2018/12/30_basic_human_rights_list_english.pdf) eigen maakt. Een zeer genuanceerde Nederlandse behandeling is beschikbaar op wikipedia (https://nl.wikipedia.org/wiki/Universele_Verklaring_van_de_Rechten_van_de_Mens) Ook de Stichting Electronische Gulden hanteert de UVRM als haar grondslag.
Universele rechten (en plichten) betekenen een waarborging van menselijke waardigheid. Verscheidenheid en gelijkheid gaan daarin samen. Het gelijke recht om anders te zijn. Die schijnbare tegenstelling springt het meest in het oog bij bezit en daarmee zijn we weer terug bij geld:
Het huidige geldsysteem is in strijd met de UVRM en wordt dat in toenemende mate. Om deze uitspraak te ondersteunen zou een verwijzing naar de Findex database (https://www.acuant.com/blog/the-worlds-unbanked-population/) voldoende moeten zijn. Slechts 37 % van de volwassen wereldbevolking heeft toegang tot een bankrekening en de rest kan daarom niet deelnemen aan fundamentele economische mechanismen. Dit heeft een discriminerende oorzaak en heeft weinig te maken met kennis of de toegang tot technologische hulpmiddelen. In Mexico heeft 69% van de bevolking toegang tot internet maar slechts 37% een bankrekening. Ook de overheidsstatistieken zelf tonen aan dat er systematische fouten zitten in het huidige geldsysteem. Naast discriminatie in de toegang tot een bankrekening wordt betalen met contant geld gecriminaliseerd. De Stichting Handje Contantje doet daar een aardig boekje over open in hun veelzeggende korte docu (https://player.vimeo.com/video/207961139).
Fundamentele ongelijkheid is aan het toenemen. Pareto meende in 1908 te constateren dat 80% van de bezittingen in Italië in handen was van 20% van de Italiaanse bevolking https://nl.wikipedia.org/wiki/Pareto-principe. Maar als we kijken naar de huidige distributie van het bezit van Amerikaanse huishoudens dan is de ongelijkheids-trend schokkend zichtbaar: https://www.federalreserve.gov/releases/z1/dataviz/dfa/distribute/chart/. Het bezit van de onderste 50% is zelfs nauwelijks waarneembaar. Als de oorzaak zou liggen bij het noodlot dan nog kun je op je klompen aanvoelen dat er juist nu iets mis is op het gebied van vrijheid, gerechtigheid en vrede.
Extra zorgelijk zijn de draconische maatregelen die nodig zijn om het huidige systeem in stand te houden. Onder het mom van terreur- en criminaliteitsbestrijding worden de "Ken uw Klant" afdelingen van de grotere bedrijven alsmaar groter. Wetten op het gebied van privacy en bescherming persoonsgegevens worden afgehandeld met een vinkje onder onleesbare disclaimers en gebruiksvoorwaarden. Hoe meer deze wetten worden aangescherpt hoe hinderlijker en zinlozer de cookie-meldingen worden. Herinnert u zich de protesten over de sleepnet wet (https://www.bonnieradvocaten.nl/de-sleepnet-wet-bestaat-privacy-straks-nog-wel) die is ingevoerd ondanks het duidelijke NEE dat de Nederlander aangaf tijdens het bijbehorende referendum? Kent u de Electronic Frontier Foundation (https://www.eff.org/)? En zo kunnen we nog lang doorgaan op het gebied van privacy roofbouw.
Over roofbouw gesproken. Dat is de grootste zorg die kleeft aan het huidige op schuld gebaseerde geldsysteem. Schuld is een fenomeen dat zo oud is als de mensheid en door terug te kijken kunnen we zien of daar iets mis mee is. Er is veel over geschreven, maar een briljant werkstuk is het in het Nederlands vertaalde "Debt, the first 5000 years", door David Graeber. Schuld bereik je niet zomaar. Daarvoor heb je een kredietverstrekker nodig. Iemand die weloverwogen het risico van de lening afweegt tegen rentebaten of de kwaliteit van het onderpand. Geld en onderpand vormen zo een balans als je de rente wilt zien als een vergoeding voor de dienst en het overblijvende risico. Helaas is in het verleden die rente een middel gebleken om grote economische onbalansen te veroorzaken: https://adbroere.nl/web/nl/een-wereld-zonder-schuld.php
Maar momenteel bevinden we ons in een situatie van een andere orde grootte. In een "gezond" systeem leidt schuld, die niet kan worden afgelost, tot faillissement. Dat is nu anders waarin "het instituut" zichzelf benoemd als "too big to fail". De kapitalistische vrije markt structuur, waarbij wangedrag werd afgestraft met faillissement, wordt geleidelijk en zonder te luisteren naar democratische krachten vervangen door een centraal geleid systeem.
Cryptogeld gaat het verschil tussen arm en rijk niet wegnemen. Sommige zaken in het leven worden inderdaad door het noodlot bepaald. Cryptogeld biedt wel de mogelijkheid voor een vreedzame nieuwe start van een nieuwe economie. De term cryptogeld zelf klinkt ingewikkeld en ontoegankelijk voor de meerderheid, maar dat heeft betrekking op de onderliggende technologie en niet op het gebruik. Het vraagt alleen een kleine omschakeling in verwaterde beseft over mijn en dein: Een ander heeft geen recht op jouw bezit tenzij je dat vrijwillig op het spel hebt gezet. Dat houdt in de eerste plaats in dat je het recht hebt om je eigen bezit zelf te beheren. Dit stadium is nog dermate vroeg (zelfs bij Bitcoin) dat het maar een kleine stap is om bij de huidige prijs een goede positie in te toekomst te verzekeren.
Hoe ziet zo'n nieuwe economie er uit? Toekomst voorspellen is natuurlijk koffiedik kijken. Zolang waarde uitgedrukt wordt in Euro's is het economische spel overgeleverd aan de spelregels die daarvoor worden gecreëerd. Als uw pensioen is opgebouwd uit Euro's dan is dat waar u recht op heeft en dat zult u graag willen beschermen. Behalve de inleg heeft U daar weinig controle over. Ook als u gaat naar marktplaats dan zal de andere partij praten in termen van Euro's. Maar het kan ook anders. Waarde kan ook worden uitgedrukt in cryptogeld.
Binnen de wereld van cryptogeld is Bitcoin de belangrijkste richtingaanwijzer. Bitcoin laat zien wat de belangrijkste uitgangspunten zijn van echt cryptogeld:
Het moge duidelijk zijn dat economische principes bij het gebruik van cryptogeld anders zijn dan bij het gebruik van de euro. De spelregels mogen hetzelfde blijven, alleen zijn sommige spelregels wat moeilijker af te dwingen. De moeilijker afdwingbare spelregels betreffen vooral die regels die de laatste jaren ondemocratisch en voor het publiek zelfs ongemerkt tot stand zijn gekomen. Oeroude beginselen die ten grondslag liggen aan de universele rechten van de mens worden door cryptogeld beter gewaarborgd. Die rechten bieden volgens de opstellers de beste garantie voor vrijheid, vrede en gerechtigheid. Als we daarbij met elkaar de onaflosbare opgebouwde schuld achter ons kunnen laten kunnen we met alle beschikbare energie gaan werken aan een nieuwe, meer duurzame, economie. De fouten die we daar ongetwijfelt bij maken, door teveel te beloven, kunnen in der minne worden geschikt door incidentele faillissementen. Alleen ten koste van de betrokken partijen, maar niet ten koste van de hele samenleving.
Met een nieuwe geldsoort alleen breng je nog geen nieuwe economie tot stand. De mensen die tot nu toe in eGulden hebben geïnvesteerd zullen zelf initiatief moeten nemen om iets met hun bezit te doen. Om dit te stimuleren heeft de stichting Elektronische Gulden een marktplaats opgezet waarmee ondernemers en publiek elkaar kunnen bereiken. Deze nieuwe marktplaats is bereikbaar op https://map.efl.nl.
Een marktplaats is een advertentiesysteem en een advertentie is een boodschap waarmee de initiatiefnemer mensen wil bereiken. Gangbaar is dat een adverteerder betaalt voor het gebruik van het advertentiemedium, maar omdat de stichting non-profit is hebben we bedacht om advertentiekosten aan de lezer ter beschikking te stellen. Een adverteerder kan zijn boodschap prikken op de kaart van Nederland, waar gebruikers op kunnen inzoomen. Per zoomniveau komen maximaal de 50 meest biedende adverteerders in beeld. Op ieder niveau zijn de kosten minimaal 0,00000001 eGulden per geïnteresseerde. Het systeem heeft ingebouwde voorzieningen om contact tussen adverteerder en geïnteresseerde tot stand te brengen en moderatie laten we over aan de Nederlanders zelf via onze communicatiekanalen. Geïnteresseerden kunnen ons alvast, en zoals altijd, bereiken via support@egulden.org, via ons [https://discord.gg/WPFjR8B](Discord discussie kanaal) of op het wat meer antieke forum.eGulden.org.